บันทึก 02 เทคโนโลยีกายอุปกรณ์

 

Part I:

 sco brace ( พลาสติกดามลำตัว สำหรับผู้มีกระดูกสันหลังคดงอ ) 

✍️เก็บแบบโดยใช้วิธีวัดขนาด+ภาพถ่าย+ xray ไม่ได้ใช้ 3D scanner 

💻Brace modifications ใช้ CanFit 

🖱️Trimline ส่วนตัวชอบจะวาดลงกระดาษก่อน 

✨เสร็จส่วนนี้จะได้ไฟล์ stl ของชิ้นงาน sco brace --> หลังจากนี้ ก็แปลงเป็น gcode เข้าเครื่อง 3d printer (Part II)

ปล ในคลิปใช้ภาพจาก google แทนภาพผู้ป่วยจริง

 #artitaya  #healthylittlesoles #3dprinting #brace #scoliosis #กายอุปกรณ์ #พลาสติกดามหลังคด #cpolife #orthoses

บันทึก01 เทคโนโลยีกายอุปกรณ์

 วันนี้ให้ IT มาเชื่อม WIFI เครื่องให้ เลยได้ เทสฟังก์ชันกล้องเป็นครั้งแรก 

คือสมมติเราสั่งเครื่องพริ้นงานอยู่ แต่เราต้องไปทำธุระที่อื่นแล้วเราอยากเชคหรือควบคุมการพริ้นออนไลน์ เราก็สามารถทำได้ผ่าน web browser เลย 

ที่ชอบคือดูการพิมพ์แบบเรียลไทม์ได้ด้วยว่าถึงไหนแล้ว งานเรียบร้อยมั๊ยหรือพังแล้ว 😆

Model: Assistive device for using with Triflow

🔻WASP 4070 3D printer

      Slicer software: Simplify3D

      Material: TPU

#wasp4070 #brace #3dprinting #orthoses #artitaya #healthylittlesoles

🏃‍♂️เบรสดามขากันเท้าตก ชนิดสำเร็จรูป🏃‍♂️

 🦶ปัญหาภาวะเท้าตก (Foot Drop) : คือลักษณะที่กระดกปลายเท้าไม่ขึ้น ทำให้ตอนเดินจะเดินลากเท้า หรือก้าวเดินโดยงอข้อสะโพกและข้อเข่าเพิ่มขึ้น (Steppage gait) เพื่อยกปลายเท้าให้พ้นพื้น

👣สาเหตุ : ค่อนข้างหลากหลายทั้งจากการบาดเจ็บของเส้นประสาท หรือจากกล้ามเนื้อและเส้นประสาทผิดปกติ เช่นในกลุ่มผู้ป่วยความผิดปกติของระบบประสาทส่วนกลาง 🧠 โรคหลอดเลือดสมอง โรคเนื้องอกบริเวณสมองและไขสันหลัง และโรคกระดูกสันหลังทับเส้นประสาทไขสันหลัง หรือ โรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทส่วนปลาย 🦵โรคปลายประสาทอักเสบ

🚶‍♂️🚶‍♂️ผลกระทบต่อการเดิน : ทำให้เดินยากขึ้น ความมั่นคงในการเดินลดลง เสี่ยงต่อการหกล้ม

🏃‍♂️🏃‍♂️ประโยชน์ของเบรสดามขากันเท้าตก: เพื่อช่วยประคองข้อเท้าขณะเดิน ทำให้เดินได้ง่ายขึ้น ให้มีความมั่นคงในการเดิน เดินได้สะดวกขึ้นและลดความเสี่ยงต่อการหกล้ม

ในบทความนี้จะเป็นการแนะนำ 4 ชนิดของเบรสดามขากันเท้าตก ชนิดสำเร็จรูป รายละเอียดดังรูป ประกอบ ทั้งนี้

✨เบรสดามขากันเท้าตกมีชื่อเรียกหลากหลาย เช่น AFO (ankle foot orthosis)

✨ชนิดที่กล่าวถึงในโพสนี้เป็นชนิดที่ใช้สำหรับเดิน หรือ เรียกว่า walking AFOs (ankle foot orthoses)

อนึ่ง การแยกชนิด AFO สามารถอ่านได้ที่

https://www.facebook.com/1597747523843749/posts/2725696007715556/

✨AFOชนิดสำเร็จรูปเหล่านี้ ไม่เหมาะกับ การนำมาใช้ในผู้ที่มีข้อติด ผิดรูป หรือมีอาการเกร็งของกล้ามเนื้อมาก ทั้งนี้มักพิจารณาให้ใช้ชนิดหล่อทำเฉพาะบุคคลแทน

✨การพิจารณาชนิด รวมถึงดีไซน์ของ เบรสดามขาชนิดกันเท้าตกที่เหมาะสมในแต่ละบุคคลให้ปรึกษานักกายอุปกรณ์ (certified prosthetist&orthotist)

✨AFO ชนิดสำเร็จรูปมีข้อดี คือ มีให้เลือกหลากหลาย มักทดลองใส่ก่อนได้ ไม่ต้องรอผลิตของ ราคาถูกกว่าชนิดหล่อทำเฉพาะบุคคลมาก(เมื่อเทียบจากวัสดุแบบเดียวกัน)

✨โดยปกติเราจะต้องการเบรสดามขากันเท้าตกที่สามารถประคองข้อเท้าขึ้นมาได้ถึงท่ากลาง neutral position.(มองง่ายๆคือเท้ากับขาตั้งฉากกัน)

🦶ชนิดนี้มักมีแรงในการยกปลายเท้าขึ้น เพื่อป้องกันเท้าตกได้ค่อนข้างน้อย เมื่อเทียบกับชนิดอื่นๆ

🚶‍♂️ข้อดี : มักมีน้ำหนักเบา มีรูปแบบหลากหลายทั้งสายสลิงแบบสั้น/แบบยาว มีทั้งแบบที่รัดจากหลังเท้าแล้วพยุงขึ้นโดยตรงหรือแบบที่ยึดกับรองเท้า

💰ราคา: 2xx-2,xxx บาท (ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ วัสดุ ดีไซน์)

📌ข้อเสนอแนะ: ส่วนตัวไม่แนะนำชนิดนี้สำหรับเป็นอุปกรณ์หลักในผู้ที่มีปัญหาเท้าตก เนื่องจากมีแรงประคองน้อย แต่หากผู้ใช้มีความต้องการจะใช้จริงๆ จะแนะนำให้ใช้เป็นตัวสำรอง สำหรับเดินในบ้านหรือระยะทางสั้นๆ

📍ปล. บางคนเห็นว่าหน้าตาคล้ายกันจนไปสับสนกับ ankle supportอื่นๆ เช่น ankle lace up brace วัตถุประสงค์ในการใช้งานต่างกันนะคะ ใช้แทนกันไม่ได้ ถ้าเป็นตัว ankle lace up brace พวกนี้ใช้ค่อนข้างได้ผลดีกับผู้ที่มีปัญหาข้อเท้าแพลง ไว้จะแนะนำในโพสต่อๆไป

🦶AFO ชนิดสำเร็จรูปแบบพลาสติก เป็นชนิดที่นิยมใช้กันมากทั่วโลก ให้แรงประคองที่เพียงพอในการประคองเท้าให้อยู่ในท่ากลาง ช่วยเรื่องปัญหาเดินเท้าตกได้ดี

🚶‍♂️ข้อดี : ราคาไม่สูง ปรับแก้ได้ง่าย ด้วยปืนร้อน

💰ราคา : 1,xxx-4,xxx บาท (ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ ชนิดพลาสติก บริการหลังการขาย )

📌ข้อเสนอแนะ

✨หลักๆแล้วดีไซน์ภายนอกจะมี 2 แบบ คือแบบพลาสติกยาวเต็มเท้า กับแบบพลาสติกยาว ¾ ของความยาวเท้า ทั้งสองแบบนี้ไม่มีแบบไหนดีกว่ากันขึ้นอยู่กับการพิจารณาเฉพาะราย เช่นแบบเต็มเท้าจะยาวเต็มพื้นที่ในรองเท้าทำให้ไม่ขยับเลื่อนภายใน หรือแบบ3/4 จะสวมเข้าไปในรองเท้าง่ายกว่า (อย่างไรก็ตามยังมีปัจจัยอื่นๆให้นักกายอุปกรณ์พิจารณาร่วมด้วย)

✨พบว่าสินค้าพลาสติก AFO ในแต่ละยี่ห้อ แม้หน้าตาภายนอกคล้ายๆกัน แต่มีรายละเอียดของทรงฝ่าเท้าไม่เหมือนกัน ความแข็ง/ความยืดหยุ่นของวัสดุก็ต่างกัน

✨วิธีหา AFO ที่เหมาะสมกับตนเอง คุณควรได้รับการประเมินจากนักกายอุปกรณ์ เพื่อคัดเลือก AFO ที่เหมาะสมที่สุด

✨ส่วนตัวไม่พบว่ามี AFO ตัวไหนที่จะดีที่สุดสำหรับผู้ใช้ทุกๆคน เช่น บางคนใช้ยี่ห้อ OTS Grenace AFO แล้วเดินได้ดี ขณะที่บางคนใช้ Supralite AFO แล้วกลับเดินได้คล่องกว่า ทั้งนี้มีทั้งปัจจัยทั้งจากตัวผู้ใช้เอง เช่น อายุ น้ำหนัก อาการของโรค 👉 อ่อนแรงมาก หรือพอมีกำลังบ้าง หรือมีอาการเกร็งร่วมด้วยหรือไม่ ฯลฯ) ร่วมกับปัจจัยความแข็ง, ความยืดหยุ่น, ดีไซน์ ของพลาสติก AFO ร่วมกันทำให้ผลออกมาแตกต่าง

✨เนื่องจากเป็นอุปกรณ์สำเร็จรูป ดังนั้นอาจใส่ได้ไม่พอดีเป๊ะ หากมีปัญหาผู้ใช้ไม่ควรปรับแก้ ตัด ดัดด้วยตัวเอง เดี๋ยวจะยิ่งพัง ควรปรึกษานักกายอุปกรณ์

✨ต้องใส่กับรองเท้าเท่านั้น ห้ามใส่แล้วเดินเท้าเปล่า มันจะลื่นล้ม

AFO ชนิดนี้วัสดุจะเป็นคาร์บอนไฟเบอร์ ตัวดีไซน์มีหลากหลายไม่แพ้แบบพลาสติก มีความแข็งแรงสูง ด้วยตัววัสดุทำให้มี energy return เมื่อก้าวเดิน ช่วยให้เดินคล่อง เดินง่าย ประหยัดพลังงานในการเดิน

ราคา : 20,000 ++ บาท

ข้อแนะนำ

จากประสบการณ์พบว่าผู้ใช้ส่วนใหญ่กว่า 70 % (ตปท) ที่เคยใช้ plastic AFO พอใจที่จะเปลี่ยนมาใช้ carbon fibre AFO หลังได้ทดลองใช้ หลักๆคือตัวคุณสมบัติของวัสดุที่ช่วยให้เดินได้คล่องตัวกว่า, อีก 20% รู้สึกเฉยๆ ไม่แตกต่าง จึงเลือกที่จะใช้แบบพลาสติกเพราะถูกกว่าม และอีก 10% รู้สึกว่าแบบพลาสติกเดินง่ายกว่า (อย่างที่เคยกล่าวไปก่อนหน้า “ไม่พบว่ามี AFO ตัวไหนที่จะดีที่สุดสำหรับผู้ใช้ทุกๆคน”)
ในไทยตัว carbon fibre AFO ยังไม่นิยมมากนัก ส่วนหนึ่ง ด้วยราคาที่ค่อนข้างสูง

TurboMed XTERN AFO ตัวนี้เป็น AFO ดีไซน์ใหม่ที่น่าสนใจดีค่ะ เลยเอามาใส่ไว้ด้วย มองว่ามีข้อดีไม่แพ้ ชนิดที่ ๓ carbon fibre AFO ในแง่ของการช่วยให้เดินง่าย เดินคล่องขึ้น ด้วยดีไซน์ที่ยึดกับรองเท้าโดยตรงทำให้ไม่ไปเกะกะผิวผู้ใช้งาน ผู้ใช้บางคนที่เคยใช้ carbon fibre AFO จึงเลือกเปลี่ยนมาใช้TurboMed XTERN AFO
วัสดุ: highly durable thermoplastic

ราคา :ไม่ทราบราคาที่ไทย แต่ของ ตปท จะราวๆ 2x,xxx บาท

ข้อแนะนำ :

จากประสบการณ์การใช้ตัวนี้ใน ตปท พบว่าผู้ใช้เดิมยังเลือก carbon fibre AFO อยู่ เพราะชอบดีไซน์แบบเดิมๆ และราคาที่ถูกกว่า (ที่ ตปท ราคา carbon fibre AFO เพียงหมื่นต้นๆ)
คลิปตัวอย่างการเดินด้วย TurboMed XTERN AFO ในผู้มีปัญหาเท้าตก
 https://youtu.be/QX_KuSoqRBU

ก้าวใหม่ของการนำโปรแกรมคอมพิวเตอร์มาใช้ในการผลิตกายอุปกรณ์

งานกายอุปกรณ์ในประเทศไทยแม้มีการดำเนินงานมาหลาย 10 ปี แต่ก็ยังไม่เป็นที่รู้จักนักในประเทศไทย งานกายอุปกรณ์สามารถแบ่งเป็น 2 ประเภท ใหญ่ๆ คือ งานกายอุปกรณ์เสริม (อุปกรณ์ดามโดยคนไข้ยังมีร่างกายส่วนนั้นๆอยู่ แต่อาจมีปัญหา แข็งเกร็ง อ่อนแรง หรือ ผิดรูป ) และ งานกายอุปกรณ์เทียม (สร้างทดแทดการสูญเสียส่วนของร่างกาย เช่น แขนเทียม ขาเทียม)

ในประเทศไทยผู้มีใบประกอบโรคศิลป์ ในการผลิต ออกแบบ วางแผน ในการรักษาผู้ป่วยด้วยชิ้นงานด้านกายอุปกรณ์ เรียกว่า นักกายอุปกรณ์ โดยหลักสูตรกายอุปกรณศาสตร์บัณฑิต ในประเทศ มีเปิดสอนอยู่ที่แรกและที่เดียว คือ สาขากายอุปกรณ์ สังกัด คณะแพทยศาสตร์ศิริราช มหาวิทยาลัยมหิดล (ไม่ใช่หมอ และคนละหลักสูตรกับสาขา แพทยศาสตร์)

ปกติแล้วในการที่นักกายอุปกรณ์จะผลิตชิ้นงานหล่อเฉพาะรายให้กับคนไข้แต่ละรายนั้นวิธีการค่อนข้างจะซับซ้อนหลายขั้นตอน เมื่อ  7 ปีก่อน ข้าพเจ้าได้เขียนถึงขั้นตอนการผลิตชิ้นงานหล่อเฉพาะรายชนิดเบรสดามขาไว้ ที่นี่ https://artitayacenter.blogspot.com/2013/03/ankle-foot-orthosis-plastic-type.html
จะพบว่าขั้นตอนปกติที่ใช้ทำอุปกรณ์นั้นค่อนข้างสิ้นเปลืองเวลา และทรัพยากร อยู่มาก 

จนกระทั่งในปัจจุบันเมื่อเทคโนโลยีได้ถูกพัฒนามากมากขึ้น การนำโปรแกรมคอมพิเตอร์เข้ามาใช้ในการผลิตกายอุปกรณ์ก็เริ่มมีให้เห็นขึ้นเรื่อยๆ เช่นในประเทศไทย ปัจจุบัน (พศ 2563) พบว่าหลายภาคส่วนทั้งภาครัฐและเอกชน เริ่มมีการนำ Computer- Aided Design , CAD มาใช้ในการผลิต แผ่นรองในรองเท้า กันแล้ว มีทั้งประเภทขึ้นรูปโดยการกัด ( Milling) หรือประเภทการพิมพ์สามมิติ (3D printing) อย่างไรก็ตามสำหรับการผลิตกายอุปกรณ์โดยใช้ CAD จากแหล่งอื่น ที่ไม่ใช่จากนักกายอุปกรณ์ผู้มีใบประกอบโรคศิลป์ อันนี้จะไม่กล่าวถึงนะคะ เพราะไม่มีรายละเอียดข้อมูลตรงนี้

ช่วงที่ข้าพเจ้าทำคลินิกกายอุปกรณ์ ที่ประเทศสิงคโปร์ โชคดีมากที่ทางคลินิกมีการตื่นตัวและเริ่มใช้ CAD ในการผลิตกายอุปกรณ์ในทุกส่วนของร่างกายมาหลายปีแล้ว ทั้งเพื่อผลิต ขาเทียม แขนเทียม เบรสตามลำตัว เบรสดามขา แผ่นรองในรองเท้า เป็นต้น ทำให้ข้าพเจ้าได้มีโอกาสฝึกอบรบการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ (Computer - Aided  Design , CAD และ Computer - Aided manufacturing, CAM) จนคล่องมือ เมื่อเทียบผลลัพธ์ของชิ้นงานที่มาจากการผลิตโดยวิธิดั้งเดิม กับ การผลิตโดยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ก็พบว่าน่าพึงพอใจไม่แพ้กัน (ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ skill ของแต่ละบุคคล) สำหรับนักกายอุปกรณ์มือใหม่ โปรแกรมคอมพิวเตอร์อาจช่วยให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีกว่าด้วยซ้ำ เพราะตัวโปรแกรมคอมพิวเตอร์สามารถคำนวณค่าปริมาณเนื้อโมเดลที่ถูกลบออกหรือแต่งเพิ่มได้โดยอัตโนมัติ แต่การทำกายอุปกรณ์ดั้งเดิมต้องอาศัยการฝึกทำจนเชี่ยวชาญเหมือนแม่ครัวที่ปรุงรสอาหารให้อร่อยโดยไม่ต้องตักชั่งตวงเครื่องปรุง ข้อได้เปรียบอื่นๆ ของการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่พอจะนึกออกคร่าวๆ เช่น

•           ปกตินักกายอุปกรณ์จะต้องหล่อแบบคนไข้โดยใช้เฝือกปูนหล่ออวัยวะนั้นๆของคนไข้ เช่น ขา หรือ ลำตัว ซึ่งมันจะ เลอะเทอะไปด้วยปูน กรณีหล่อลำตัวคนไข้อาจยิ่งรู้สึกอึดอัดที่นักกายฯจะต้องพันเฝือกปูนรอบตัวคนไข้ รวมถึงกดจัดท่า จัดตำแหน่งร่างกาย ในขณะที่หากใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ นักกายฯเพียงใช้ตัวสแกน สแกนตัวคนไข้ ทำให้คนไข้รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้น ไม่ต้องรู้สึกอึดอัดกับการถูกสัมผัส

•           ประหยัดเวลา ไม่ว่าจะเป็นการสแกนแทนการหล่อแบบ การแต่งโมเดลในคอมพิวเตอร์แทนการแต่งหุ่นปูน

•           ลดฝุ่นจากการใช้ปูน ลดพื้นที่ในการทำงาน โดยเฉพาะคลินิกขนาดเล็ก

•         กรณีคนไข้ไม่สะดวกมาคลินิก เช่นคนไข้ติดเตียง นักกายฯ สามารถเดินทางไปสแกนตัวคนไข้ได้ง่าย ไม่ต้องเตรียมอะไรวุ่นวาย (ตัวสแกนที่ข้าพเจ้าเคยใช้โดยปกติคือ IPAD ติด Isense)

การใช้ CAD ในการออกแบบกายอุปกรณ์ ผลลัพธ์สามารถเลือกให้ออกมาเป็น โมเดล เพื่อใช้ในการขึ้นรูปชิ้นงานตามกระบวนการเดิม ดังรูป (โมเดล AFO) ก็ได้ หรือออกมาเป็นชิ้นงานสำเร็จที่เลือกสีสันลวดลายไว้แล้วก็ได้ ดังรูป