HowToBraceWell

Web App HowToBraceWell  (รุ่นทดลอง)

หมดเขต 12 ธันวาคม 2565

หรือดาวน์โหลด ในระบบ IOS ได้ ฟรี ที่ App Store 

คลิก

HowToBraceWell  

DM Foot Care

Web App การดูแลเท้าเบาหวาน (รุ่นทดลอง)

หมดเขต 12 ธันวาคม 2565

คลิก

 เท้าเบาหวาน

แผ่นรองฝ่าเท้า

เท้าเป็นอวัยวะที่สำคัญอย่างยิ่งในร่างกาย หากมีปัญหาเกิดขึ้นที่เท้าหรือเท้าผิดรูปไป  จะส่งผลไปถึงข้อเข่า ข้อสะโพก และหลังของคุณด้วย

ทราบหรือไม่ในขณะที่คุณก้าวเดินแต่ละก้าวจะมีแรงกระทำต่อเท้าถึง 120% ของน้ำหนักตัว และในขณะที่คุณวิ่งจะมีแรงกระทำต่อเท้าสูงถึง ข้างละประมาณ 275% ของน้ำหนักตัว

รูป 1 แสดงการกระจายของแรงที่กระทำต่อฝ่าเท้าปกติ ขณะยืน

ตามรูปเลยส่วนโทนสีแดงหมายถึงแรงกระทำที่มากส่วนโทนน้ำเงินคือแรงกระทำที่น้อยกว่า

แล้วทีนี้เมื่อเท้ามีอาการผิดปกติ การกระจายน้ำหนักก็จะผิดไป ก่อให้เกิดการบาดเจ็บสะสม หรือการผิดรูป ซึ่งสาเหตุมีทั้งจากการใช้งานที่หนักเกินไป ใส่รองเท้าไม่เหมาะสม พันธุกรรม หรือพยาธิสภาพของบางโรค อาทิเช่น

       เราจะป้องกันหรือแก้ไขปัญหาของเท้าได้อย่างไร

อีกตัวช่วยหนึ่งของงานกายอุปกรณ์ที่จะช่วยดูแลฝ่าเท้าคุณได้คือ แผ่นรองฝ่าเท้า (Insole) โดยหลักการของ Insole จะช่วยกระจายที่กระทำต่อฝ่าเท้า ไม่ให้กระทำที่จุดใดจุดหนึ่งมากเกินไป ประคองหรือดัดแก้ ฝ่าเท้าตามแต่พยาธิสภาพนั้นๆ

การเลือกใช้ Insole ที่เหมาะสมจะช่วยป้องกันและแก้ไขปัญหาต่างๆของเท้าได้ ในกรณีที่ความผิดรูปนั้นไม่สามารถดัดแก้ได้ หน้าที่ของ Insole จะช่วยประคองลดแรงผิดปกติที่กระทำต่อฝ่าเท้า

ไม่จำเป็นที่จะต้องรอให้เท้าผิดรูปก่อน จึงค่อยใช้ Insole ในเมื่อเท้าจะต้องรับงานหนักในทุกๆวัน การใส่ Insole สำคัญแม้ในเท้าปกติ ในชีวิตประจำวันที่ต้องยืนเดินอยู่ตลอด การรองรับฝ่าเท้าของ Insole ช่วยเพิ่มความสบายให้แก่เท้าอย่างรู้สึกได้แน่นอน  

Insole แบบไหนที่เหมาะสมกับเรา?

ง่ายๆว่า ฝ่าเท้าแต่ละคนหรือ คนละข้าง ก็ไม่เหมือนกัน 100 % Insole ที่เหมาะสมกับเราที่สุดจึงควรถูกพิมพ์มาจากฝ่าเท้าของเราเอง (ลองนึกถึงเสื้อผ้าสั่งตัดกับเสื้อผ้าสำเร็จรูปต่างกันเพียงแต่อันนี้มันโยงถึงสุขภาพ (เท้า) ของเราด้วย)

วิธีใส่ แผ่นรองในรองเท้า

1.             หากในรองเท้ามีแผ่นรองอยู่เดิมให้ถอดออกก่อน และใส่แผ่นรองที่ตัดเฉพาะของเราเข้าไปแทน

2.             กรณีแผ่นรองที่ตัดเฉพาะมีขนาดใหญ่กว่ารองเท้า ให้นำแผ่นรองนั้นมาทาบกับแผ่นรองเดิม แล้วตัดให้เท่ากับแผ่นรองเดิม

3.             กรณีที่รองเท้าไม่มีแผ่นรอง ให้นำรองเท้ามาวางบนกระดาษและวาดตามพื้นรองเท้า จากนั้นลดขนาดจากขอบเข้ามา 5 มิลลิเมตร แล้วตัดกระดาษออกมาทาบกับแผ่นรองในรองเท้า ตัดให้ได้ขนาดเท่ากัน

วิธีการดูแลรักษาความสะอาด

เมื่อใช้ไปประมาณ 1-2 เดือนหรือเมื่อสกปรก ให้นำออกมาเช็ดทำความสะอาด ด้วยผ้าชุบสบู่หมาดๆ แล้วผึ่งไว้ในที่ที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก (ห้ามนำไดร์เป่าผมมาเป่าเพื่อให้แห้งเร็ว เพราะอาจทำให้แผ่นรองในรองเท้าเสียหายได้)

เรื่องของเท้า(ต่อ)

 ครั้งที่แล้วได้กล่าวปัญหาเท้าเฉพาะเท้าแบน ซึ่งเป็นปัญหาของเท้าส่วนกลางและเท้าส่วนหลังที่พบบ่อย แต่ยังมีปัญหาเท้าอื่นๆอีกมากที่พบๆwด้ทั่วไป แม้แต่เจ้าตัวเองอาจไม่เคยรู้ตัวว่ามีเท้าผิดปกติ ดังนี้

Pes Cavus 
     Pes cavus หรือ high-arch foot เป็นภาวะที่มีอุ้งเท้าสูงกว่าปกติ เกิดจากกระดูก metatarsal อยู่ในตำแหน่งงอลงด้านฝ่าเท้าเมื่อเทียบกับเท้าส่วนหลัง

ลักษณะpressure ที่กระจายบนฝ่าเท้าขณะยืน ซ้ายสุด(เท้าปกติ) ขวาสุด(เท้าโก่งขั้นรุนแรง)

   สาเหตุเกิดได้ทั้งเป็นมาแต่กำเนิดหรือเท้าผิดรูปในภายหลัง การใส่รองเท้าที่ไม่เหมาะสม เช่น รองเท้าส้นสูงหรือรองเท้าที่มีพื้นรองเท้าแข็งเกินไป ต่อเนื่องกันเป็นเวลานานสามารถทำให้เกิดความผิดปกตินี้ได้  มีอาการคือเท้าโก่ง อาจพบนิ้วเท้างอและส้นเท้าบิดเข้าในร่วมด้วย เท้าจะมีลักษณะเป็นคานแข็ง ดังนั้นผู้ป่วยจะมีปัญหาว่าเท้าขาดความยืดหยุ่นที่จะปรับตัวกับพื้นที่ทางเดิน และขาดคุณสมบัติในการดูดซับแรงกระแทก ทำให้มีแรงกดที่เท้ามากกว่าปกติ ในบริเวณหัวกระดูก matatarsal ด้านข้างเท้าและส้นเท้า 
    ปัญหาที่พบตามมาคือ บริเวณที่รับแรงกดมาก หนังเท้าส่วนนั้นก็เริ่มด้านเป็นตาปลา และอาการปวดเท้าตามมา และโยงไปถึงการเกิด โรครองช้ำ (plantarfasciitis ) อาการปวดตรงฐานนิ้วเท้า (Metatarsalgia) การคดงอของนิ้วเท้า

    การดูแลรักษาทางกายอุปกรณ์
     เนื่องจากเป็นเท้าชนิดที่ไม่มีความยืดหยุ่นในการเดิน ตัวอุปกรณ์จึงต้องช่วยในการดูดซับแรงกระแทกขณะก้าว (heel strike) มักจะใช้ในรูปของinsole หรือแผ่นรองฝ้าเท้าตัดเฉพาะบุคคล โดยการเลือกใช้วัสดุที่มีความหนาแน่นระดับกลางสำหรับรองรับแรงกระแทก และแผ่นรองที่โค้งนูนรับกับฝ่าเท้าจะช่วยกระจายแรงต่อฝ่าเท้า ลดแรงที่จะกดซ้ำไปยังตาปลาได้

Hallux Valgus 
      Hallux Valgus หรือนิ้วหัวแม่เท้าเกออกนอก เกิดจากการเคลื่อนออกจากตำแหน่งปกติของข้อ 1st MTP ส่งผลให้เยื่อหุ้มข้อทางด้านในถูกดึงยืดและอ่อนแอ ส่วนเอ็นและเยื่อหุ้มข้อด้านนอกจะหดสั้น อาจทำให้เกิดการดึงรั้งของเส้นประสาท medial dorsal cutaneous จนบาดเจ็บ หากผู้ป่วยใส่รองเท้าหน้าแคบ ก็อาจทำให้ข้อตรงนี้เสียดสีกับรองเท้าจนอักเสบได้ 

  
สาเหตู ปัจจัยหนึ่งคือ พันธุกรรม พบว่าร้อยละ 63 มีประวัติทางครอบครัวเป็นโรคนี้ และปัจจัยอื่นๆเช่น โรคข้ออักเสบ การใส่รองเท้าหน้าแคบและส้นสูง 
การรักษาทางกายอุปกรณ์
       แนะนำการปรับเปลี่ยนรองเท้าที่เหมาะสม เช่นการใส่รองเท้าหน้ากว้าง การใช้ toe separatorซึ่งมีทั้งแบบชื้อสำเร็จรูปและหล่อเฉพาะ การใส่แผ่นรองฝ่าเท้าสำหรับลดการกระจายน้ำหนักลงข้อที่ผิดรูป เป็นต้น

เรื่องของเท้า

     เท้าประกอบด้วยกระดูกชิ้นเล็กๆข้างละ 26 ชิ้น (และกระดูก sesamoid 2 ชิ้น) เมื่อรวมกัน 2 ข้าง เท้าจะมีกระดูกถึง 52 ชิ้น ซึ่งเป็น 1 ใน 4 ของจำนวนกระดูกทั้งหมดในร่างกาย
     เท้าแบ่งเป็น 3 ส่วน คือ เท้าส่วนหลัง (hindfoot) ประกอบด้วย กระดูก talus และ กระดูก calcaneus เท้าส่วนกลาง (midfoot) ประกอบด้วยกระดูก navicular  กระดูก cuboid และ กระดูก cuneiform 3 ชิ้น และเท้าส่วนหน้า (forefoot) ประกอบด้วยกระดูก metatarsal 5 ชิ้น กระดูก phalanges 14 ชิ้น และกระดูก sesamoid เล็กๆ 2 ชิ้น

แรงที่มากระทำต่อเท้า
         ในขณะเดินมีเเรงกระทำต่อเท้าข้างละประมาณ 120% ของน้ำหนักตัว และในขณะวิ่งมีแรงกระทำต่อเท้าสูงถึงข้างละประมาณ 275% ของน้ำหนักตัวมีการศึกษาพบว่าผู้ชายน้ำหนักตัว 68 กิโลกรัม เท้าแแต่ละข้างต้องรับน้ำหนัก 63.5 ตัน ในขณะเดิน และ 100 ตัน เมื่อวิ่งเป็นระยะทาง 1.6 กิโลเมตร
       ในขณะยืนเท้าเปล่าพบว่าแรงที่มากระทำต่อฝ่าเท้าจะมีการกระจายในแต่ละจุดไม่เท่ากัน คือส้นเท้า 60% เท้าส่วนกลาง 8% เท้าส่วนหน้า 28% และนิ้วเท้า 4%

แสดงแรงที่กระทำต่อฝ่าเท้าแต่ละจุดขณะยืน

พยาธิสภาพของเท้าที่พบได้บ่อย

      1.  เท้าแบน หรือ pes planus หรือ flat foot
             เป็นลักษณะที่เท้ามีความสูงของอุ้งเท้าลดลง ( ความสูงของ medial longitudinal arch ลดลง) ส่งผลให้บริเวณอุ้งเท้าที่ต่ำลงต้องรับน้ำหนักมากขึ้น(จากอัตราปกติ) คนไข้มักมีอาการปวดเท้าขณะเดิน ซึ่งสาเหตุนี้สามารถทำให้เกิด โรครองช้ำ (plantarfasciitis ) และ อาการปวดตรงฐานนิ้วเท้า (Metatarsalgia)
และอาจมีกระดูกส้นเท้าบิดออกด้านนอกร่วมด้วย(calcaneal valgus)  นอกจากนี้เข่าอาจอยู่ในท่าบิดออก
(genu valgum)

ระยะอาการของเท้าเเบนผิดรูปจากเท้าปกติ (ซ้าย) จนถึงเท้าเเบนผิดรูป รุนเเรง (ขวา)

             เท้าเเบนมีอยู่ 2 ประเภท คือเเบบดัดเเก้ได้ (flexible) อุ้งเท้าจะเเบนขณะที่ยืนลงน้ำหนัก เเต่จะมีอุ้งเท้าเมื่อยกเท้าขึ้นหรือยืนเขย่งเท้า ซึ่งเท้าเเบนชนิดนี้พบได้บ่อยกว่า เเละเเบบติดเเข็ง (fixed) อุ้งอุ้งเท้าจะเเบนทั้งในขณะที่ยืนลงน้ำหนักเเละยกเท้าขึ้น
             โดยทั่วไปการวินิจฉัยอาศัยการตรวจร่างกายเเละการพิมพ์รอยเท้า เด็กเล็กๆในช่วงอายุ 1-2 ปี เเรกมักมีเท้าค่อนข้างเเบน เนื่องจากมีไขมันบริเวณอุ้งเท้าด้านในมาก เเละเมื่อโตขึ้นจะเริ่มมีอุ้งเท้ามากขึ้น ภาวะเท้าเท้าเเบนพบได้จนถึงอายุ 6 ปี 
             สาเหตุของเท้าเเบนยังไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจน สันนิฐานว่าเกิดจากความผิดปกติของการเรียงตัวของกระดูกภายในเท้า ถ้าเป็นเท้าเเบนที่เกิดขึ้นภายหลังมักเกิดจากTendonของกล้ามเนื้อTibialis Posterior ขาด 

             การดูเเลรักษาทางกายอุปกรณ์
             
             - ในเด็กที่ยังไมjอาการยังไม่ต้องรักษา 
             - ในกรณีที่มีอาการ จะใช้เเผ่นรองรองเท้าหล่อพิเศษเฉพาะตัวบุคคลสำหรับพยุงอุ้งเท้าเเละช่วยกระจายเเรงที่กระทำต่อฝ่าเท้าเพื่อลดอาการป่วดของผู้ป่วยเเละป้องกันไม่ให้เท้าผิดรูปมากขึ้น
            



              

What's foot orthosis?

              A foot orthosis is a device that is applied to the foot. The possible functions may be follows, evenly distribute weight bearing forces over plantar surface, relieved pain from painful sensitive areas, support arches of foot, decrease amount or rate of hyperpronation in walking or running, accommodate congenital foot deformity, compensate for leg length discrepancy, decrease some weight bearing stresses at specific joints. Pathologies that we will make a foot orthosis for patient such as pes planus, pes cavus, metatarsalgia, painful heel.

       The orthotic intervention needs a clear understanding of pathology, daily activities and materials and techniques for making.

       Insole is one orthotic solution for the foot, this design is simple to manufacture and fit, can be made to fill the entire length of the shoe or be ¾ in length. Usually for provide support of longitudinal and transverse arches. Rigid, semi-rigid, flexible materials can be used. It is indicated for mild arch instability, mild sub-talar instability, and insensate foot. But it is contraindications for moderate or severe arch instability and moderate or severe sub-talar instability.

        Casting is one of the processes to make insole. The  purpose of the casting procedure is to obtain the accurate alignment and shape of the patient’s feet that for capture the foot in most functional position, subtalar neutral is the main objective, secondly is forefoot neutral.

        There are a variety of methods for taking an impression of the foot to send to a laboratory for fabrication of orthosis. The most popular, and probably the most accurate, method remains the plaster cast. The application of the plaster bandage to the foot can be done in variety of ways, such as circumferential wrap or slab casting. Plaster casting is the optimum method of capturing the foot in subtalar joint neutral. it have most ability to capture the needed areas more proximally, such as for heel-foot type of devices. Plaster bandage techniques can do either non-weight bearing with the patient lying in supine or prone position and partial weight bearing with patient sitting. But patient may need to use plastic wrap to cover their skin and orthotist may need to use glove to prevent dirty from plaster using.

negative cast from plaster casting

        A second option is the foam impression method to get an impression of the foot in a partial weight bearing position. A semi-weight bearing may often better capture the location of a bony prominence, callus, or fibrous tissue mass. So the foam impression technique tends to have more soft tissue deformation on the plantar surface, which simulates the soft tissue changes taking place in weight bearing and this reduces the amount of modification needed to account for this. The one disadvantage of this method is that more proximal contours (e.g. calcaneus) are not captured as well.

negative cast from foam impression casting

positive cast